Tài sản vợ chồng - Những vấn đề pháp lý cần biết

1.2. Cách xác định tài sản chung vợ chồng

Về nguyên tắc, những tài sản nào của vợ hoặc chồng mà không có cơ sở chứng minh đó là tài sản riêng thì đều được hiểu là tài sản chung của vợ chồng. Khi cần xác định xem một tài sản nào đó là của chung vợ chồng hay của riêng vợ hoặc chồng, thì  có thể căn cứ vào các yếu tố sau:

• Thứ nhất, kiểm tra xem tài sản đó hình thành trong khoảng thời gian nào? trước khi vợ chồng kết hôn hay hình thành trong thời kỳ hôn nhân. Nếu tài sản được hình thành từ trước khi kết hôn và vợ chồng không có bất kỳ thỏa thuận nào về việc nhập tài sản đó vào khối tài sản chung của vợ chồng, thì tài sản đó là tài sản riêng. Còn nếu tài sản đó được xác định là hình thành trong thời kỳ hôn nhân, đồng thời không có nguồn gốc tặng cho, nhận thừa kế riêng hoặc được mua bằng khoản tiền riêng thì đó sẽ là tài sản chung.
• Thứ hai, kiểm tra xem nguồn gốc hình thành tài sản (ví dụ tài sản đó có được do đâu? do nhận thừa kế, nhận tặng cho hay do nguồn tiền vợ chồng tích lũy để mua...). Nếu có nguồn gốc tặng cho hoặc thừa kế riêng thì kể cả tài sản đó có được trong thời kỳ hôn nhân thì vẫn là tài sản riêng.
• Thứ ba, kiểm tra xem vợ chồng đã từng lập văn bản thỏa thuận nào liên quan đến tài sản đó hay chưa (ví dụ văn bản chia tài sản vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân...). Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có thể có nhiều tài sản. Tùy từng thời điểm, tùy trường hợp cụ thể mà vợ chồng muốn xác lập tài sản đó thành tài sản riêng. Khi đó vợ chồng phải lập văn bản thỏa thuận chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân.

1.3. Tài sản chung của vợ chồng đưa vào kinh doanh

2. Tài sản riêng của vợ chồng

2.1. Tài sản riêng của vợ chồng là gì?

Điều 43 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

"Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.".
Như vậy, về nguyên tắc thì tài sản riêng của vợ chồng bao gồm các nhóm sau:

• Tài sản có được trước khi kết hôn
• Tài sản được thừa kế, tặng cho riêng (trước hay trong thời kỳ hôn nhân đều được)
• Tài sản được chia riêng từ khối tài sản chung vợ chồng (bao gồm cả hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản đó)
• Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu và tài sản khác mà luật quy định thuộc sở hữu riêng của vợ hoặc chồng (ví dụ quyền tài sản gắn liền với nhân thân...)

2.2. Cách xác định tài sản riêng của vợ chồng

Căn cứ theo các nhóm đã nêu trên, để xác định tài sản riêng của vợ chồng thì chúng ta cũng có thể dựa vào các đặc điểm đó. Ví dụ: 

• Trường hợp kiểm tra mà tài sản được hình thành trước ngày kết hôn và vợ chồng không có thỏa thuận nhập vào khối tài sản chung thì đương nhiên tài sản đó không phải tài sản chung của vợ chồng. Thông thường, đối với những tài sản có đăng ký quyền sở hữu thì trong các văn bản đó đều ghi nhận ngày được sở hữu tài sản. Ngày đó mà trước ngày cấp giấy chứng nhận kết hôn thì nghiễm nhiên đó không phải tài sản chung..
• Trường hợp kiểm tra mà tài sản đó có nguồn gốc tặng cho hoặc thừa kế riêng thì cũng là tài sản riêng. Việc tặng cho hoặc thừa kế thông thường đều được lập thành văn bản; đồng thời trên các giấy tờ chứng nhận quyền sở hữu có thể cũng có ghi nhận về nguồn gốc tặng cho, thừa kế. Các tài liệu đó chính là cơ sở chứng minh tài sản riêng.
• Trường hợp kiểm tra mà vợ chồng có văn bản chia tài sản thì tài sản được chia cũng là tài sản riêng. Đối với việc chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân, cần lưu ý tài sản được chia cần phải liệt kê cụ thể và đầy đủ. Trong một số trường hợp chỉ chia theo nguyên tắc sẽ rất khó để chứng minh tài sản riêng. Đặc biệt lưu ý, hoa lợi lợi tức phát sinh từ tài sản đã được chia riêng cho vợ hoặc chồng thì đều là tài sản riêng.

2.3. Định đoạt tài sản riêng có cần vợ hoặc chồng đồng ý?